شکستگی دنده (Costae) Ribs

زوج قوس استخوانی هستند که در عقب با 12 مهره سینه ای مفصل می شوند و پس از آنکه جداره های طرفی قفسه سینه تورکس را ساختند، ده جفت فوقانی در جلو، با واسطه غضروف های دنده ای با استرنوم مفصل می شوند. تعداد دنده ها، در زن و مرد یکسان است، ولی ممکن است در بعضی افراد به علت رشد دنده های گردنی یا کمری تعداد آنها افزایش یابد و یا به علت عدم وجود دوازدهمین زوج کاهش یابد. هفت جفت اول، که هرکدام مستقیما توسط غضروف دنده ی مستقل به استرنوم میرسند دنده های حقیقی (True Ribs)
Costae Verae و پنج جفت آخر را، دنده های کاذب Costae Spuriae (False Ribs) می نامند. غضروف دنده ای دنده های 8و9و10 هر یک به یک غضروف دنده ای مافوق خود متصل می گردند، ولی دنده های 11و 12 که در جلو آزاد هستند، دنده های مواج Floating Ribs نام گذاری شده اند. طول دنده ها، از اول تا هفتم تدریجا افزایش می یابد و بعد از آن، تا دوازدهم تدریجا رو به کاهش می گذارد. دو دنده اول و سه دنده آخر، هر کدام دارای مشخصات ویژه می باشند(دنده های آتیپیکال)، ولی بقیه دنده ها (3 لغایت 9) طرح مشابهی دارند دنده های تیپیکال)، از این رو یکی از آنها (مثلا پنجم) را به عنوان دنده نمونه شرح می دهیم.

دنده های تیپیکال Typical Ribs

دنده تیپیکال، به شکل یک قوس استخوانی باریک وتخت و کمی پیچ وتابدار است که شامل انتهای خلفی، تنه و انتهای قدامی است.
در جاگذاری: دنده را طوری می گیریم، انتهایی که گرد است در غقب تقعر قوس دنده ای متوجه داخل، به قسمی که ناودان طولی تنه دنده ای در پایین قرار گیرد.

دنده های آتیپیکال Atypical

1. دنده اول The First Rib
کوتاه و با بیشترین انحناست. دارای دو سطح (فوقانی،تحتانی ) و دو کنار (خارجی ،داخلی) است. سر، کوچک است و فقط ی رویه مفصلی گرد دارد که با تنه اولین مهره سینه ای مفصل می شود.
2.دنده دوم The Second Rib
تقریبا دو برابر طول دنده اول را دارد و انحنای آن مشابه دنده اول است. تاب نخورده است و دارای یک سطح خارجی می باشد که رو به خارج وبالا ست. در اواسط سطح خارجی، تکمه زبری دارد که محل اتصال الیاف فوقانی عضله سراتوس آنتریور (دندانه ای قدامی)Serratus Ant است. ناودان دنده ای چندان مشخص نیست.
3.دنده دهم The Tenth Rib
سر دنده، فقط یک رویه مفصلی دارد که با تنه مهره دهم و دیسک بین مهره ای بالایی مفصل می شود.
4.دنده های یازدهم و دوازدهم The Eleventh Twelfth and Ribs
هر کدام فقط با تنه مهره مربوط به خود مفصل می شوند، از این رو سر دنده ها فقط یک رویه مفصلی دارند. هیچ کدام دارای تکمه دنده ای نمی باشند. انتهای قدامی همراه با غضروف دنده ای باریک و نوک تیز است. دنده یازدهم دارای یک زاویه خفیف و یک ناودان کم عمق است،ولی دنده دوازدهم هیچ یک را ندارد. دنده دوازدهم محل اتصال عضلات و رباط های متعدد است.

استخوانی شدن دنده ها Ossification

به جز دنده های 1و 12 ،11 هر دنده از یک مرکز اولیه و سه مرکز ثانویه استخوانی می شود. مرکز اولیه برای تنه، در نزدیکی زاویه، در اواخر ماه دوم داخل رحمی ظاهر می شود. مراکز ثانویه، یکی برای سر و دو تا برای هر تکمه (قسمت مفصلی و غیر مفصلی)، نزدیک سن بلوغ ظاهر می شوند و بعد از 20 سالگی به مرکز تنه می پیوندند. دنده اول سه مرکز دارد، یک مرکز اولیه برای تنه و دو مرکزثانویه برای سر و تکمه دنده ای. دنده های 11و 12، چون فاقد تکمه دنده ای هستند هر کدام فقط دو مرکز دارند(سرو تنه).

آناتومی بالینی Clinical Anatomy

آن قسمت از تنه دنده که جلوی زاویه دنده ای است سست تر از قسمت های دیگر است و اغلب شکستگی دنده در آنجا پدید می آید. دنده گردنی اگر به حد کافی دراز باشد، قسمتی از شبکه بازویی (T1وc8) و شریان ساب کلوین Subcalvian Artery را تحت فشار قرار داده و از روی علایم عروقی و عصبی می توان به وجود آن پی برد؛ رادیو گرافی از مهره های گردنی تشخیص قطعی را می دهد. شکستگی ساده دنده ها یا غضروف های دنده ای، نیازی به درمان ویژه ندارند و خود به خود بهبود می یابند. گاهی ممکن است شکستگی های متعدد باشند و سبب پارگی ریه شده ایجاد هموتوراکس Hemothorax یا نوموتوراکس Pneumothorax و یا هموپنوموتوراکس Hemopneumothorax نمایند و نیاز به درمان ویژه باشد. اگر شکستگی در دو (یا چند) نقطه یک دنده رخ دهد ایجاد یک قطعه مواج بین دو شکستگی می نماید که به این نوع شکستگی سگمنتال Segmental می گویند. اگر حداقل دو شکستگی سگمنتال در هر سه دنده مجاور یا غضروف دنده ای یا ترکیبی از شکستگی استخوان استرنوم دنده با جدا شدگی مفاصل دنده ای-غضروفی costochondral یا غضروفی –جناغی Chondrosternal وجود داشته باشد، سینه مواج Flail chest ایجاد می شود. در این حالت ثبات دیواره قفسه سینه از بین رفته و قسمت متحرک در هنگام دم فرو رفته و در هنگام بازدم بیرون می آید و باعث حرکات تنفسی پاراداکسیکال Paradoxical (متناقض) می شود.
در صورت تجویز فیزیوتراپی به دنبال شکستگی فیزیوتراپی سوگند انواع خدمات فیزیوتراپی به دنبال انواع شکستگی ها را ارائه می دهد.

کلینیک فیزیوتراپی سوگند یکی از بهترین مراکز درمانی در شرق تهران می باشد که جهت درمان شکستگی دنده قبل و بعد از عمل در حال ارائه ی خدمات است.

تلفن تماس: 77163317-021 / 77175345-021