نکروز سر فمور Legg – Calve – Perthes

این ضایعه را اولین بار 3 نفر همزمان از آمریکا (Calve)، آلمان (Perthes) و فرانسه (Legg) گزارش کردند.
بنا به دلایلی که کاملا معلوم نیست جریان خون سر استخوان ران در مرحله ای که هنوز کاملا استخوانی نشده قطع می شود و بنابراین ضایعه نوعی استئوکندوزیس است.
علت قطع جریان خون مشخص نیست اما چون اغلب در پسر بچه ها دیده می شود ممکن است در رابطه با ضربه های خفیف و مکرر باشد. عده ای جنبه های ارثی و ژنتیک را در ایجاد آن موثر می دانند. چون این ضایعه اغلب در بچه های آخر و در خانواده های پر جمعیت دیده می شود، عده ای آن را به مسائل اجتماعی ورژیم های غذایی نسبت می دهند. ارتباط معنا داری میان پرتز و کوتاهی قد، کمی وزن و سایر معیار بدنی (به جز اندازه دور سر) گزارش شده است.
در مواردی با فتق رانی، اختلالات کلیه ها و تنگی دریچه معده همراه است.
ضایعه در سنین 4 تا 9 سالگی و در پسران (4 برابر دختران) شایع تر و در 15% موارد دو طرفه است. نوع دو طرفه در کودکان کم سن تر دیده می شود. به دلیل شباهت بسیار زیاد آن با سل مفصلی، با عنوان Coxalgia وCoxaplana نیز نام گذاری شده است.

مراحل بیماری نکروز سر فمور

چند مرحله در سیر ضایعه وجود دارد. در مرحله اول به دلیل قطع جریان خون، کم خونی، مرگ سلول های استخوانی و نکروز وجود دارد. غضروف مفصلی به دلیل تغذیه ای که از مایع سینویال می کند به رشد خود ادامه می دهد. بنابراین به تدریج سر کوچک مانده اما سطح مفصلی ضخیم می شود. در صورت تحمل وزن، استخوان زیر غضروفی دچار شکستگی شده، در نتیجه ارتفاع سر کاهش می یابد. در رادیو گرافی، خطوط شکسته سیاه تر (Radiolucent) دیده می شوند.
در مرحله دوم، بافت استخوانی مرده، توسط سلولهای استئوکلاست از منطقه برداشته شده و فضای خالی با بافت هم بند محتوی عروق خونی پر می شود. برداشت نسوج مرده در قسمت های خارجی و فوقانی سر بیشتر است. در انتهای مرحله نکروتیک و در طول مرحله نکروتیک ودر طول مرحله قطعه قطعه شدن (Fragmentation) ممکن است سر تغییرشکل دهد و گردن استخوان پهن شود.
در مرحله سوم استخوان سازی مجدد از لبه های اپی فیز (Paraphyseal Ossification) شروع می شود. استخوان سازی در ناحیه صفحه رشد یک پل استخوانی میان اپی فیز و متافیز ایجاد میکند و همین عامل، سبب توقف رشد گردن استخوان می گردد. در مرحله چهارم یا Remodelling سر استخوان شروع به شکل گیری مجدد می کند. این مرحله از همان شروع مرحله سوم آغاز می شود. ترمیم کامل در بچه های زیر 3 سال 6 ماه و در بچه های 8-7 ساله و بالاتر 4-2 سال طول می کشد.
در پایان مرحله چهارم، سر ممکن است به شکل طبیعی خود برگردد و یا تغییر شکل پیدا کند، به طوری که گردن استخوان پهن، سر استخوان بزرگ (Coxa Magna)، صاف و پهن (Coxa Plana)شود.
حفره استابولوم نیز که در حال رشد است از شکل سر تبعیت کرده وبه طور غیر طبیعی وسیع وکم عمق می شود. در نتیجه این تغییرات، اندام مبتلا کمی کوتاهتر خواهد شد.

علائم بالینی در نکروز سر فمور

علایم بالینی ضایعه به صورت لنگش و درد قدام ران، کشاله ران وزانو است. ممکن است فقط لنگش وجود داشته باشد. بچه های مبتلا معمولا در دو مرحله مراجعه می کنند. مرحله ای علائم کاملا واضح است و تصاویر رادیو گرافی گویای ضایعه هستند. مرحله ای که فقط درد و لنگش وجود دارد و رادیوگرافی ها طبیعی می باشند. این گروه اخیر را باید زیر نظر گرفت.
علائم رادیو گرافی اغلب 8-6 هفته بعد از شروع لنگش مثبت می گردند. گاهی درد و لنگش اولین علائم نمی باشند. بلکه محدودیت حرکات و غیر طبیعی بودن وضعیت راه رفتن (مثلا با پنجه های به داخل رفته) شکایت اصلی است.
در بیماران با پیش آگهی خوب، درمان شامل استراحت و عدم تحمل وزن به مدت چند هفته می شود. در این مدت با رادیو گرافی های مکرر، سیر ضایعه پیگیری می شود. پرتز ضایعه ای است که خود به خود محدود می شود اما اگر در سیر بهبودی آن، در انجام درمان مناسب بی توجهی شود، سر تغییر شکل پیدا می کند. در گروه نا مساعد، به منظور به حد اقل رساندن تغییرات سر استخوان ران و حفظ شکل کروی آن، جلوگیری از نیمه در رفتگی س، بازیابی و حفظ دامنه حرکتی و از بین بردن حساسیت مفصل ران درمانهای زیر صورت می گیرد.

درمان نکروز سر فمور

به منظور قرار دادن سر در مقابل حفره استابولوم و برداشتن وزن از روی استخوان هر دو اندام کودک به مدت 1 تا 3 هفته در ابداکسیون و چرخش داخلی در تخت، تحت کشش قرار میگیرند. به دلیل مسائلی که در بی حرکت کردن کودک وجود دارد می توان با استفاده از ارتز های مخصوص مثلا Scottish Rite نیز به این هدف دست یافت. اما استفاده از ارتزهای مخصوص به تنهایی کفایت نمی کند و باید از قبل اندام کودک مدتی در کشش قرار گیرد.
در این ارتزها ران ها در ابداکسیون هستند و کودک با انجام حرکت فلکسیون و اکستانسیون ران با عصا راه می رود.
در زمانی که کودک در کشش یا در بریس است، فیزیوتراپی شامل انجام تمرینات تنفسی و تمرینات تقویتی تمام اندامها است. تمرینات به صورت استاتیک و غیر استاتیک، بسته به این که کدام مفاصل کاملا بی حرکت هستند و یا باید حرکت داده شوند، صورت می گیرد، تقویت عضلات ابدکتور ران اهمیت بسیار زیادی دارد.
در کودکان بالای 6 سال درمان به این صورت غالبا مفید نیست و بهتر است جراحی شامل استئومی لگن و یا استئومی واروس استخوان ران از زیر تروکانترها و یا هر دو نوع صورت گیرد.
قبل از جراحی اندام در کشش قرار می گیرد.
با داشتن 3 علامت از معیار Head at Risk بهتر است هر دو نوع استئومی انجام شود.
بعد از جراحی لگن اندام ها به مدت 12-10 هفته و بعد از جراحی ران به مدت 6-8 هفته در گچ Spice بی حرکت می شوند. بعد از باز کردن گچ تمرینات افزایش دامنه حرکتی و تقویت عضلانی داده می شوند. کودک در ابتدا با مقداری تحمل وزن و بعد با تحمل وزن کامل راه می رود. در صورت امکان بهتر است تمرینات در آب داده شوند. ممکن است عوارضی بعد از جراحی استئومی لگن دیده شود که شامل طویل تر شدن اندام درگیر، فشار زیاد روی سر استخوان ران و عدم قرار گیری در حفره استابولوم (به خصوص در بچه های با سن بالاتر) می باشد.

کلینیک فیزیوتراپی سوگند یکی از بهترین مراکز درمانی در شرق تهران می باشد که جهت درمان نکروز سر فمور قبل و بعد از عمل در حال ارائه ی خدمات است.

تلفن تماس: 77163317-021 / 77175345-021