مفصل هیپ

مفصل هیپ از استابولوم و سر استخوان فمور تشکیل شده است. این مفصل با توجه به ساختار استخوان های سازنده اش جز یکی از بهترین مفاصل بدن محسوب می شود و از نوع گوی و کاسه ای با 3 درجه آزادی حرکت می باشد.

سطح مفصلی پروگزیمال

از حفره مقعر فنجانی شکل مفصل هیپ که استابولوم نام دارد تشکیل شده است. استابولوم در سطح خارج استخوان لگن قرار گرفته است. پوبیس یک پنجم وایلیوم و ایسکیوم هر کدام دو پنجم حفره را تشکیل می دهند. استابولوم به صورت یک نیم کره بوده و تنها حاشیه بالایی آن به صورت یک دایره واقعی می باشد. در عمل تنها یک قسمت نعل اسبی شکل از محیط استابولوم (Lunate Surface) با غضروف هیالین پوشیده شده و با سر فمور مفصل می شود. در حین تحمل وزن نیروی وارده باعث پهن شدن سطح هلالی استابولوم و افزایش تماس سطح مفصل می شود. بخش عمقی حفره استابولوم جز مفصل نمی باشد و سر فمور با آن تماس ندارد. این قسمت حاوی بافت چربی و فیبرو الاستیک بوده و غشای سینویال روی آن را می پوشاند.

استابوبولوم به سمت خارج پایین و قدام متمایل است. میزان انحراف تحتانی استابولوم با زاویه Wiberg Angle یا (Center-Edge Angle) مشخص می شود. این زاویه در بین خطی که لبه خارجی استابولوم مرکز سر فمور را به هم وصل کرده با خطی که عمود بر زمین است تشکیل می شود. متوسط این زاویه 35 درجه بوده و میزان همپوشانی سر فمور توسط استابولوم در صفحه فرونتال را مشخص می کند. هر چند این زاویه کوچک تر باشداحتمال در رفتگی فوقانی سر فمور بیشتر می شود.
میزان این زاویه با بالا رفتن سن افزایش یافته و ثبات مفصل نیز افزایش می یابد. استابولوم تا حدی متمایل به قدام است.

انحراف قدامی استابولوم (Actebular Anteversion) نامیده شده که بطور متوسط در مردان 18/5 درجه و در زنان 21/5 درجه است. این زاویه میزان همپوشانی سر فمور توسط استابولوم در صفحه عرضی را نشان می دهد. در صورت افزایش زاویه ثبات مفصل کاهش یافته و احتمال در رفتگی قدامی سر فمور نیز افزایش می یابد. محیط داخلی استابولوم توسط یک حلقه گوه ای شکل ناقص از جنس فیبروالاستیک به نام لابروم استابولوم احاطه شده است. لابروم حفره را گود و عمیق کرده و شکل مثلثی سطح مقطع آن باعث افزایش تقعر استابولوم و تماس بیشتر با سطح فمور می شود.

سطح مفصلی دیستال

از سر فمور که توسط غضروف هیالین پوشیده شده است تشکیل می شود. سر فمور بزرگتر از از یک نیم کره کامل بوده و با توجه به وضعیت بدنی ممکن است تا دو سوم یک کره نیز ابعاد داشته باشد. در زیر داخلی ترین نقطه سر فمور یک حفره کوچک به نام Fovea Capitis قرار گرفته است. این حفره با غضروف مفصلی پوشیده نمی شود بلکه محلی برای اتصال لیگامان سر فمورمی باشد. سر فمور به گردن آن متصل می شود. گردن فمور نیز در بین تروکانتر کوچک وبزرگ به تنه استخوان فمور وصل می شود. گردن فمور گونه ای قرار گرفته که سبب می شود سر به سمت داخل، بالا وخلف متمایل شود. بین گردن و تنه فمور دو زاویه وجود دارد، زاویه نخست زاویه انحراف فمور (Angle of Inclination) و یا (Neak Shaft Angle) می باشد. این زاویه در بین محور عبوری سر و گردن و محور طولی بدنه فمور در صفحه فرونتال تشکیل می شود. زاویه در ابتدای کودکی حدود 150 درجه و در افراد بالغ به حدود 120 درجه می رسد. زاویه انحراف سبب دور شدن فمور از لگن و آزادی حرکت بیشتر در مفصل ران می شود. این زاویه در خانم ها به سبب پهن تر بودن لگن کوچکتر می باشد. افزایش پاتولوژیک زاویه Coxa Valga و کاهش آن را Coxa vara را می گویند.

زاویه دیگر زاویه پیچش (Angle Of Torsion) و یا (Angele of Anteversion) است که مابین محور عبوری از سر و گردن و محور کوندیل های فمور در صفحه عرضی تشکیل می شود. زاویه Torsion در افراد بالغ حدود 15-10 درجه بوده و میزان آن می تواند از 30-7 درجه نیز تغییر کند. افزایش پاتولوژیک این زاویه, Excessive Anteversion کاهش پاتولوژیک آن را Retroversion می گویند.

تجانس در مفصل هیپ

مفصل هیپ به عنوان یک مفصل متجانس در نظر گرفته می شود، با این وجود در حالت ایستاده سر فمور از قدام و تا حدودی از بالا توسط استابولوم پوشیده نمی شود. زاویه Inclination برای تطابق با جهت رو به پایین استابولوم و زاویه Anteversion برای تطابق با جهت قدامی استابولوم عمل می کنند. انحرافات ساختاری مانند Coxa Valga وExcessive Anteversion باعث کاهش تجانس و ثبات هیپ می شوند. تماس مفصلی سر فمور و استابولوم Flexion ،Abduction و External Rotation افزایش میابد. از طرفی تحمل وزن و خلا نسبی نیز به حفظ پایداری مفصل کمک می کنند.

زمانی که آرتروز ران پیشرفت کند، (برای مطالعه ی بیشتر می توانید به مبحث آرتروز ران در همین سایت مراجعه کنید.) درمان های نگه دارنده همچون فیزیوتراپی پاسخگو نیست و بیمار حتما باید جراحی تعویض مفصل را انجام دهد. در آرتروپلاستی ران یا تعویض مفصل ران سر فمور با پروتز جایگزین می شود و این عمل بسیار شایع و موفقیت آمیز است. فیزیوتراپی سوگند خدمات فیزیوتراپی قبل از عمل و بعد از عمل را به مراجعه کنندگان عزیز ارائه می کند. فیزیوتراپی قبل از عمل با هدف افزایش قدرت عضلات می باشد و فیزیوتراپی بعد از عمل به منظورکاهش درد، بازگشت دامنه ی حرکتی مفصل و راه رفتن صحیح و افزایش قدرت عضلات می باشد.

کلینیک فیزیوتراپی سوگند یکی از بهترین مراکز درمانی در شرق تهران می باشد که جهت تعویض مفصل ران قبل و بعد از عمل در حال ارائه ی خدمات است.

تلفن تماس: 77163317-021 / 77175345-021